maart t/m april 2007

– 24 maart, Amsterdam: Info-avond en benefiet voor politiek café in Palestina

– Opinion/Editorial section of EI (#)

– Palestinian youth in Bethlehem area fully support non-violent resistance
Adri Nieuwhof, 4 March 2007
http://electronicintifada.net:80/v2/article6622.shtml?url

– Occupied Gaza like apartheid South Africa, says UN report (*)
Rory McCarthy in Jerusalem, February 23, 2007
http://www.guardian.co.uk/israel/Story/0,,2019547,00.html

– How to Live With Hunger, February 26, 2007
http://www.antiwar.com/hacohen/

– Israeli group calls for increased rights for Arabs, Rory McCarthy, February 28, 2007
http://www.guardian.co.uk/israel/Story/0,,2023460,00.html

Quote: “….. Israel should be defined not as a Jewish state but

 as a “democratic, bilingual and multicultural state” …..”

– Recensie ‘Blood and religion’ van Jonathan Cook; www.uitpers.be

‘Achter het masker van de Israëlische democratie’ – Uitpers nr. 79, oktober 2006

– Reisdoel Palestina, Margot Heijnsbroek; http://www.papierentijger.org/

Avonturen in de zeventiger jaren of toch niet?

– FATAH & HAMAS – een gedachtewisseling met Palestina-specialist Jean-François Legrain (pp. 4-6).
– Dit is een poging de verkiezingsuitslag ongedaan te maken! (p. 7)
– De Mekka-overeenkomst een doorbraak? (pp. 8-9)
– Tekst Mekka-overeenkomst (8 februari 2007) (p. 10).
– Het autisme van David Grossman – doctor honoris causa van de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) (pp. 11-15).
– Boekbespreking: Een kanker in het hart van de staat (Ilan Pappé: The Ethnic Cleansing of Palestine) (pp. 16-18).
– Wij hebben een lobby nodig zoals destijds de anti-Apart­heids­beweging – een gesprek met de Israelische historicus Ilan Pappé (pp. 19-21).
– Vergeten gelovigen – de christelijke presentie in het Heilige Land (pp. 22-23).
– Waarom staat de PKN zo kritiekloos tegenover Israel? – een interview met predikant Henri Veldhuis (pp. 24-26).
– Project Hoop helpt in Nabloes (pp. 26-27).
– De geheime geschiedenis van Israels atoombom (Deel I) (pp. 28-31).

(#)

  
How Barack Obama learned to love Israel
Ali Abunimah, The Electronic Intifada, 4 March 2007
On March 2, Democratic presidential hopeful Senator Barack Obama gave a speech that proved that when it came to supporting Israel he is “as strong as Clinton, as supportive as Bush, as friendly as Giuliani” in the words of one Israeli journalist. Obama blamed Palestinians for the failure of peace efforts and uttered no criticism of Israeli policies. Yet once upon a time Obama supported Palestinian rights and an even-handed US approach to solving the conflict. EI co-founder Ali Abunimah who has met the candidate half a dozen times over a decade analyzes the speech and traces Obama’s path into the hardline pro-Israel camp. [MORE]

How to Live with Hunger
Ran HaCohen, The Electronic Intifada, 27 February 2007
When I was a child, a popular argument in favor of the Israeli “liberation,” i.e., occupation, of the Palestinian territories was its being a blessing for the Palestinians themselves. “When we took it over,” I was told at school, “there were just a couple of cars in the entire West Bank. And look how many they have now!” Indeed, in the first decades of the Israeli occupation, the Palestinian standard of living was on the rise — not because of Israeli investments (Israel never invested a cent in Palestinian welfare or infrastructure), but mainly because Israel exploited the Palestinians as a cheap labor force, and even a cheap labor force gets paid. [MORE]Apartheid looks like this
Jonathan Cook, The Electronic Intifada, 23 February 2007
The scene: a military checkpoint deep in Palestinian territory in the West Bank. A tall, thin elderly man, walking stick in hand, makes a detour past the line of Palestinians, many of them young men, waiting obediently behind concrete barriers for permission from an Israeli soldier to leave one Palestinian area, the city of Nablus, to enter another Palestinian area, the neighbouring village of Huwara. The long queue is moving slowly, the soldier taking his time to check each person’s papers. The old man heads off purposefully down a parallel but empty lane reserved for vehicle inspections. A young soldier controlling the human traffic spots him and orders him back in line. The old man stops, fixes the soldier with a stare and refuses. [MORE]Reinforcing the Occupation: Israel’s High Court
Louis Frankethaler, The Electronic Intifada, 21 February 2007
Journalist Gideon Levy wrote in the Israeli daily Haaretz: “From now on, the [Israeli] Supreme Court will act without Aharon Barak. It will, however, presumably continue to act within his legacy, which has authorized nearly all injustices in the territories. Barak, meanwhile, will continue to be depicted in Israel and the world as a pursuer of justice.” The Israeli High Court of Justice under the presidency of Professor Barak has impressed many observers as being many things: progressive, daring, precedent setting. However, the actual results of the Barak Court offer little in the way of comparison to a Court like the Warren Court in the United States. [MORE]

Core issues absent from Rice’s peace rhetoric agenda
Michael F. Brown, The Electronic Intifada, 19 February 2007
Secretary of State Condoleezza Rice will meet today with Israeli Prime Minister Ehud Olmert and Palestinian President Mahmoud Abbas. Ostensibly, they are to talk of a “political horizon” in order for Abbas to relay to the Palestinian people a “vision” of what could be. This now appears to be little more than a hallucination put out for public consumption. Borders, Jerusalem, and Palestinian refugees cannot be expected to highlight the agenda. Consequently, if these three issues are not central to discussions, this is not a political horizon but a cliff for Palestinians. A horizon, properly viewed, simply cannot omit these three central concerns. [MORE]

It’s Time to Visit Gaza
Miko Peled, The Electronic Intifada, 13 February 2007
The Israeli-Palestinian conflict is one area where liberals and neo-conservatives in America find common ground. From Nancy Pelosi and Hillary Clinton all the way to George Bush and Condoleezza Rice one and all are united in supporting Israel’s assault on the Palestinian people and their land. The criticism of Jimmy Carter’s book Palestine Peace Not Apartheid is a case in point. House Speaker Nancy Pelosi outdid herself by issuing a statement that: “It is wrong to suggest that the Jewish people would support a government in Israel or anywhere else that institutionalizes ethnically based oppression.” Wrong to suggest? Here is something right to suggest: Madam Speaker, it is time for you to visit Gaza. [MORE]

Israeli Arabs: ‘Who are we and what do we want?’
Rima Merriman, The Electronic Intifada, 13 February 2007
While Palestinians under occupation in the West Bank and Gaza are scrambling to come up with a new national Palestinian vision, Israeli Arabs are looking for ways to wrest equal citizenship rights for themselves as non-Jews in a state whose reason for existence is to nurture Jewish identity and culture. According to a recent New York Times news item, “A group of prominent Israeli Arabs [in a report issued in December 2006] has called on Israel to stop defining itself as a Jewish State and become a ‘consensual democracy for both Arabs and Jews,’ prompting consternation and debate across the country.” [MORE]

Info-avond en benefiet optredens voor politiek café in Palestina
Zaterdag 24 maart 2007
´Vrankrijk´
Spuistraat 216, AmsterdamAanvang info-avond 20.00 uur
Kort overzicht van de geschiedenis van Israel en Palestina, persoonlijke ervaringen van verblijf in de Westbank en informatie over het politieke café en andere interessante projecten in Palestina.Vanaf 21.30 uur optredens van de Palestijnse muziekgroep ´Hanien´ (heimwee), punkbank ´Cathode´ en de swingende Utrechtse rock ´n roll band ´Elvis and the Burgerkings´

In Beit Sahour, vlakbij Bethlehem,  is onlangs een alternatief café opgericht waar internationale vrijwilligers en actieve Palestijnen elkaar kunnen ontmoeten, ideeen en ervaringen kunnen uitwisselen en nieuwe plannen kunnen ontwikkelen. In samenwerking met het Alternative Information Center worden ook lezingen georganiseerd en documentaires vertoond en er wordt een alternatieve bibliotheek ingericht.
Entree 3 euro

Uitgebreide info-stand aanwezig

Info-night and benefit concert for political café in Beit Sahour, Westbank, Palestine.
For non-dutch speakers, there will be translation into English
Info: kletschert@hotmail.com / 06 22080450

(*)

– 24 maart, Amsterdam: Info-avond en benefiet voor politiek café in Palestina

´Vrankrijk´, Spuistraat 216 vanaf 20 uur; Info: kletschert@hotmail.com / 06 22080450
– 25 maart Groningen: Benefiet door St. Groningen-Jabalya voor medische hulp bevolking Jabalya (zie hierna).

– Israel’s right to be racist, Joseph Massad, 15 March 2007
http://electronicintifada.net/v2/article6679.shtml

– Buried Alive: Life Inside the Entombment Wall, William A. Cook 05 March 2007

– Helping Israel Die, Ray McGovern
http://www.informationclearinghouse.info/article17020.htm

Uit persbericht van 13 maart 2007:

Bestaat er zoiets als objectieve berichtgeving over het Midden-Oosten?

Stellingname van beeldvormers over het Israelisch-Palestijnse conflict onderwerp van gesprek op het Amnesty International Filmfestival

Het 9e Amnesty International Filmfestival ontvangt in een film- en debatprogramma rond het Israelisch-Palestijnse conflict onder meer RTL-Midden-Oosten correspondent Conny Mus, mediapsycholoog Jaap van Ginneken en Julia Bacha, de regisseur van Encounter Point die eerder meewerkte aan de Al-Jazeera-documentaire Control Room.
Zondagmiddag 18 maart om 12.30 uur debatteren zij na afloop van Encounter Point  over de beeldvorming rondom het Israelisch-Palestijnse conflict; in Nederland en daarbuiten, in nieuwsmedia en in films. Centraal staat de vraag: is het doenlijk om als verslaggever geen stelling te nemen?

Films: Bil’in My Love (Shai Carmelli Pollak), Storm of Emotions (Yael Klopmann), Encounter Point (Ronit Avni, Julia Bacha)

Debat in De Balie te Amsterdam o.l.v. Willem Offenberg met naast Mus, Van Ginneken en Bacha politicoloog en journalist Radi Suudi.

Het 9e Amnesty International Filmfestival is van 14 tot en met 18 maart in Amsterdam en Den Haag

Deze wordt gehouden in Jongerencultuurpodium Simplon, Boterdiep 71, Groningen.

Programma-onderdelen zijn o.a.
– oud-ambassadeur Jan Wijenberg (voormalig ambassadeur in o.a. Yemen en
Saoedi Arabië) over de actuele situatie m.b.t. Israël-Palestina;
– presentatie van Volkskrant- en Dagbladfotograaf Harry Cock over het
fotoproject dat hij met kinderen in Gaza gedaan heeft;
– Pal. muziekgroep Hanien;

De opbrengst van de inzamelingsactie was tot nog toe ruim 6.500 Euro.
Het grootste deel van dit geld is inmiddels ter plekke besteed via de onafhankelijke NGO PMRS (Palestine Medical Relief Society).

Giften zijn nog altijd welkom op giro 66 87 678 t.n.v. St Groningen-Jabalya o.v.v. PMRS.
Voor meer informatie: Bert Giskes; 050 5421370U I T N O D I G I N G
“Dag van het Land” / Aandacht voor Palestina
Vrijdag  30 maart 2007 vanaf 19.30 uur
Aula van het Albeda college,
Buys Ballotlaan 25, 3132 SC VlaardingenOp deze jaarlijkse herdenking van het verzet tegen de onteigening van hun land en de verdrijving van de Palestijnen uit hun grondgebieden, bent u van harte welkom.
Door aanwezig te zijn maakt u kennis met de Palestijnse problemen, en u hoort over mogelijkheden tot hulp aan de Palestijnen. Met uw aanwezigheid helpt u ook het zoeken naar vrede in het gebied.

Er zijn toespraken, muziek,  een kleine tentoonstelling én informatiestands.

Met  de opbrengst van drankjes, Palestijnse hapjes en een  “Palestijnse” veiling van een kunstwerk hopen we de kliniek in Nablus financieel te helpen.

PROGRAMMA:
· De heer Ibrahim Al Baz  gaat in op de betekenis van de Dag van het Land, de grote politieke partijen in de bezette gebieden en hun verschillende programma’s.
· De heer Arjen Al Fassed (OXFAM NOVIB) houdt een kort verhaal over “de terugkeer” en de huidige situatie in en om Nablus; dit in verband met een actie vanuit Vlaardingen (samen met COS Rotterdam e.o.) voor het bouwen van een hospitaal.
· Mevrouw Jeanne Abdulla (CORDAID) spreekt over de dilemma’s in het werken met Palestijnse organisaties nu o.a. de Nederlandse regering de Palestijnse autoriteit boycot.  Hoe moeten wij verder met ontwikkelingssamenwerking?
· Mevrouw Sumaya Bargouthi,  Palestijns vertegenwoordiger in Den Haag,  vertelt over de situatie van de Palestijnen en de actuele situatie.
· Burgemeester Tjerk Bruinsma vraagt de kliniek in Nablus te steunen; hij leidt de veiling.

Na de pauze is er een zaaldiscussie met de gastsprekers.

Avondvoorzitter is mevrouw Jeannet Bierman.

Al-Awda Netwerk Palestina organiseert deze avond in samenwerking met de kerkelijke groepen ZWO & MOV en Vastenactie en met Palestina Komitee Rotterdam.
De Palestijnse gemeenschap is lid van Vele Vlaardingers Eén Huis en heeft VVEH gevraagd om de uitnodiging te verspreiden.

Informatie: Al-Awda Netwerk Palestina  via 06-24693454 of  via  010-4348880.

Quote: “.. It was the analogy between Israel and South Africa’s apartheid that she used in justifying the academic boycott movement of recent years…”
http://www.qumsiyeh.org:80/tanyareinhart/

– Het clusterbomgevoel – 18 maart

“buitengerechtelijke dodingen” (elders moord genoemd), 26-02-2007

“… Nederland speelt een rol in het toezien op de naleving van het internationale recht, onder meer door in voorkomende

gevallen Israël te wijzen op zijn verplichtingen onder het internationale recht…”, lipservice dus.

Excerpts from the Program of the [11th] National Unity Government, March 15, 2007 by Al-Ayyam

The Lost Five Years of the Peace Process, March 16, 2007 by Akiva Eldar

Humiliation and Child Abuse at Israeli Checkpoints Strip-Searching Children, March 17, 2007 by Alison Weir

Olmert Reveals Real Goal of War in Lebanon, March 14, 2007 by Jonathan Cook

“Silent” expulsion of Palestinians holding foreign passports from the Palestinian Territory, occupied by Israel.
ICRR – Israeli Committee for Right of Residency, 18 March 2007; zie hierna.

http://electronicintifada.net/v2/article6702.shtml

Bespreking CIDI-boek over Hamas, Jaap Hamburger (EAJG), maart 2007, zie hierna.

Palestina: meer dan apartheid, daarom onoplosbaar? maart 2007, Jan Elshout
http://www.internationalespectator.nl/archief/laatste.html    

DE ISRAEL LOBBY (DEEL 1)
Uitzending: 2 april 2007
Regie: Marije Meerman
Research: William de Bruijn
Productie: Judith van den BergHouden de Verenigde Staten Israël staande? En hoe lang gaan ze daar nog mee door? Mag je in Verenigde Staten wel kanttekeningen plaatsen bij die realiteit, of is de pro-Israël lobby financieel en politiek zo sterk dat de relatie tot Israël taboe is en daarmee onbespreekbaar? En wat gebeurt er met hen die het onzegbare toch aan de kaak durven stellen?
In maart 2006 publiceerden de Amerikaanse politicologen John Mearsheimer (University of Chicago) en Steve Walt (Harvard) het controversiële artikel ‘The Israel Lobby and US foreign policy’. Daarin betogen zij dat het niet -langer- in het belang van de VS is om het huidige Israël te steunen en te beschermen. Samen met politieke verschuivingen in het Congres en toenemende twijfel over het gevoerde Midden Oosten-beleid kan dit de vonk worden in een kruitvat. Tegenlicht spreekt met de betrokkenen in dit ‘nieuwe realisme’ debat.
Beide groeperingen komen aan het woord of aan de orde: zij die de hechte band tussen de VS en Israël in stand willen houden (neocon Richard Perle, de libanees-christelijke Brigitte Gabriel en evangelist John Hagee, de lobbyclub AIPAC), en zij die kritiek hierop leveren en niet zelden ‘slachtoffer’ werden van de lobby. Congreslid Earl Hilliard uit Alabama zocht toenadering tot de Arabische wereld en werd vervolgens overvleugeld door een politieke tegenstander die veel Aipac-geld achter zich kreeg. Van de historicus Tony Judt, die durfde te beweren dat Israël ‘een oorlogszuchtige en intolerante, door geloof gedreven etnostaat aan het worden is’, werd een lezing op het laatste moment afgezegd. En Human Rights Watch directeur Kenneth Roth werd persoonlijk getarget na kritiek op het geweld dat Israël gebruikte in de mini-oorlog tegen Libanon van afgelopen zomer.
Tenslotte de vraag in hoeverre de pro-Israël lobby uiteindelijk het militaire en politieke belang van Israël zelf bepaalt: kolonel Lawrence Wilkerson (ex-stafchef van Colin Powell) legt uit hoever de invloed van de lobby strekt in de beslissingsstructuur op het Witte Huis. En aan Congreslid en democratisch presidentskandidaat Dennis Kucinich de vraag in hoeverre hedendaagse politici zich eigenlijk aan de lange arm van de pro-Israël lobby kunnen onttrekken. Lobby, Congres, het Witte Huis en Israël zelf lijken in een verstikkende omhelzing beland te zijn: (hoe) kan dat ooit veranderen?

• Q: We’ll start with the question of Palestine which is a very complicated issue and the proposed solutions are many and sometimes contradictory. How do you look at this question, and how do you see its solution?

• Q: The official Arab regimes were defeated by Israel while the resistance was not. How do you explain this?

• Q: What did the USA accomplish in its “war on terrorism”, and how successful was its endeavor to “make” a new Middle East?

• Q: In the Arab World, the term “resisting normalization” with Israel has a special meaning which is not well-known to those outside. What can you tell us about it?

• Q: Why do the western NGOs concentrate on supporting “civil society institutions” in the Arab World, and what is your opinion about their role?

• Q: We’ll finish with the issue of Globalization. What does Globalization represent in your opinion, and what are its effects on the Arab World?

Nieuw Nederlandstalig boek over Hamas verschenen
Bij Aspekt is kort geleden het volgens deze uitgever eerste Nederlandstalige boek over Hamas verschenen, ‘Hamas portret en achtergronden’. Het boek is gepubliceerd in de Cidi-informatiereeks, ‘die het inzicht in het Midden-Oosten verdiept’. De auteur, Wim Kortenoeven werkt zelf voor het Cidi, als ‘researcher’, en redacteur. Hij schreef in 2005 ‘De Kern van de zaak’, ‘feiten en achtergronden van het Arabisch Israëlisch conflict’. Het moet gezegd dat Kortenoeven met dit nieuwe boek een prestatie van formaat geleverd heeft, al schuilt die niet in de opbouw. Die doet rommelig aan, is nu eens thematisch en dan weer chronologisch, een schrijfstijl die ook ‘De Kern van de zaak’ kenmerkte. Kortenoeven springt graag van de hak op de tak, wisselt citaten af met documenten en grote lijnen met details en uitweidingen. Zijn betoog werkt vermoeiend, door de bijna als een Sterspot herhaalde boodschap- ‘Hamas bestaat louter uit een bende onverbeterlijke moordenaars’- en door een zekere willekeurigheid van het rond die boodschap heen bijeengebrachte materiaal.

De auteur kondigt in zijn voorwoord aan, als opmaat naar beter begrip van denken en doen van Hamas, uitgebreid aandacht te besteden aan wat hij noemt ‘de gecompliceerde achter-gronden van het Arabisch Israëlisch conflict’ en de ‘joodse en islamitische opvattingen over politiek en staat en die over internationale respectievelijk intermenselijke verhoudingen’. Voorwaar een heel programma. De vraag rijst wat hij kan bedoelen met ‘de’ joodse opvat-tingen over deze onderwerpen, waar onder joden zelf het sleetse grapje de ronde doet dat, indien twee van hen bijeen zijn, drie meningen te beluisteren vallen. Kortenoeven behandelt er enkele van, in een paar pagina’s, maar onder ‘joodse opvattingen’ hebben wij in dit boek toch vooral de opvattingen van het Cidi te verstaan, en meer in het bijzonder die van Wim Kortenoeven.

Hoe Hamas te begrijpen als de Israëlische bezetting buiten beeld blijft?
De in het oog vallende prestatie evenwel is, dat het hem lukt om niet één keer in zijn boek de term ‘bezetting’ te laten vallen, behalve in een zijdelingse voetnoot over de periode 1949-1967, toen Jordanië de Westelijke Jordaanoever en Egypte de Gazastrook ‘bezet’ hielden. De Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden echter, de moeder van alle bezettingen en het werkelijk belangrijke feitencomplex voor wie wil bijdragen aan de kennis over Hamas, komt als begrip in het boek niet voor. Dat is geen toeval, en nog minder een domheid van Kortenoeven; hieruit spreekt zijn overtuiging dat er, in weerwil van het internationale recht niet zoiets bestaat als een Israëlische bezetting. Het is een overtuiging die hij nergens nadrukkelijk als zodanig onder woorden brengt, maar die zich laat afleiden uit het vermijden van de term, en uit de wijze waarop hij zijn kijk op de doelstelling van Hamas formuleert. Hamas, schrijft hij, ‘keert zich niet tegen de al dan niet rechtmatige Israëlische controle van bepaalde in 1967 veroverde gebieden tussen de Middellandse zee en de Jordaan, maar tegen het bestaan van de in 1948 gestichte staat Israël als zodanig’. Wat het gros der ter zake kundigen ‘bezetting’noemt, heet derhalve bij Kortenoeven ‘de al dan niet rechtmatige Israëlische controle…van bepaalde gebieden’. Het is precies dit judocentrische standpunt, deze permanente en pertinente ontkenning van rechten van anderen, dat de bron is van de problemen rond Israël, en van de grote woede onder Arabieren en Palestijnen. De laatsten dragen de dagelijkse last van deze ‘controle’, die voor hun niet anders is dan een verstikkende bezetting, zonder perspectief op een eigen, politiek zelfstandige, economisch levensvatbare en territoriaal aaneengesloten staat.

Kortenoeven weigert vanuit zijn optiek daar oog voor te hebben, wat voor een researcher niet erg onbevangen aandoet. Voor hem is Hamas slechts een terreurbeweging, -en laat daar geen misverstand over zijn: ook als terreurbeweging heeft Hamas zijn sporen meer dan verdiend-, die ‘moord op joden’ in het vaandel heeft geschreven, en op langere termijn een agenda voert, waarin zij wil bijdragen aan een islamitisch wereldrijk. De bordjes zijn op verrassende wijze verhangen: hier worden in een Cidi-uitgave al op pagina 1 Arabieren er van beschuldigd, naar wereldheerschappij te streven.

Hamas een tak van de Islamitische broederschap?
Ondanks de pretentie om context en achtergrond te geven, blijft de veruit belangrijkste factor, de Israëlische bezetting, dus onbesproken, en zelfs onbenoemd. Hamas lijkt bij Kortenoeven te zijn ontstaan als voortzetting van filosofisch-religieus gedachtegoed, maar in een politiek-sociaal vacuüm. Om de bezetting als belangrijkste ‘raison d’être’ van Hamas buiten beeld te houden, doet Kortenoeven veel moeite om de ideologische oorsprong van Hamas, zoal niet tot de tijden van de profeet, dan toch in ieder geval tot 1928 terug te voeren, het oprichtingsjaar van de Moslimbroederschap, waarvan Hamas een Palestijnse tak zou zijn. In Kortenoevens merkwaardige formulering: ‘Hamas is een functioneel uitgroeisel van de al sinds 1945 bestaande Palestijnse afdeling van de oorspronkelijk Egyptische Moslimbroederschap’. Ook bij de officiële presentatie van het boek ten kantore van het Cidi werd van dat punt, de Moslimbroederschap als oorsprong van Hamas, veel werk gemaakt; er was zelfs een minzame Israëlische universitair docent, Uri Kupferschmidt, uitgenodigd om deze bewering te staven, maar hij ging er niet erg van harte in mee. Uit zijn genuanceerde lezing werd duidelijk dat niet van ‘de’ Moslimbroederschap gesproken kan worden, zo uiteenlopend zijn in de loop van tachtig jaar de maatschappelijke reacties geweest op de omstandigheden en ontwikkelingen in de diverse Arabische landen, landen die wij in ons denken veel te makkelijk op één hoop gooien, en als ‘onveranderlijk’beschouwen.

In het boek zelf is de bewijsvoering gestoeld op artikel 2 van het handvest van Hamas, waarin inderdaad met woorden teruggevallen wordt op de Broederschap, maar er is meer nodig dan woorden, om een materieel verband te leggen. In dat opzicht is het betoog in het boek niet erg overtuigend, wat niet verbaast als we met een ‘functioneel uitgroeisel’ te maken hebben, van een afdeling uit 1945 van een beweging uit 1928. Om nog een andere reden, dan om de relatie tussen Hamas en de bezetting weg te poetsen, is het leggen van een verbinding met de Moslimbroederschap voor Kortenoeven aantrekkelijk; het strookt met zijn ook al weer niet met zoveel woorden uitgesproken maar om de hoek liggende opvatting, dat we met Arabieren al gauw van doen hebben met onverbeterlijk haatdragende, amper tot reflectie, verandering, pragmatisme, compromis of realiteitsbesef in staat zijnde lieden, die vaak een geloofsinter-pretatie aanhangen die zich onderwerping van tegenstanders tot hoogste doel heeft gesteld.

Het Hamashandvest
In die zin ook analyseert hij het roemruchte oprichtingshandvest van Hamas, uit 1988, als een uit zijn aard niet voor enigerlei vorm van aanpassing vatbaar oorlogszuchtig document. Zijn werk is zelfs geschreven rond het Handvest; hij wijdt er een kwart van het boek aan. In zijn analyse van het Handvest openbaart zich naast de negatie van de bezetting een tweede ernstige tekortkoming van deze studie en van haar auteur: hij realiseert zich niet, dat er inmiddels ook bij Hamas een in documenten vastgelegde aanzienlijke evolutie van opvattingen en strategieën heeft plaatsgehad. Daarover hieronder meer. Het komt hem niet uit; het zou de boodschap die de researcher er in wil hameren, Hamas is een onverbeterlijke terreurorganisatie, wegslaan. Zo doet zich de paradox voor, dat de opvatting van Kortenoeven over Hamas onwrikbaarder blijkt, dan de opvattingen van Hamas over haar eigen rol en strategie. Natuurlijk heeft Kortenoeven een punt als hij daartegenover stelt, dat het Handvest nooit herroepen is, maar een open houding zou bijvoorbeeld zijn, te analyseren hoe de diverse documenten zich dan wel tot elkaar verhouden. Dat is veel gevraagd van een auteur die zelfs nu nog twijfels uit over de vraag of de PLO eigenlijk wel ooit echt hààr handvest heeft herroepen.

Zo ver komt Kortenoeven ten aanzien van Hamas niet eens: zijn boodschap is dat Hamas het weliswaar uit tactische overwegingen kan opbrengen tijdelijk haar doelen bij te stellen, maar geen afstel kent, en op een geschikt moment alsnog zal toeslaan. De Hoedna, de langdurige wapenstilstand die Hamas bij verscheidene gelegenheden heeft voorgesteld, wordt een enkele maal ook door Kortenoeven genoemd. De idee is dat beide partijen langdurig afzien van wederzijds geweld, en in die periode politieke onderhandelingen voeren over hun geschil-punten. Dat is in zijn ogen niet anders dan een arglistige opzet, kwaadaardige misleiding om het einddoel, de vernietiging van Israël, op een ander moment alsnog te realiseren. Hier openbaart zich de paradox waartoe de argwaan leidt: Hamas valt voor geen stuiver te vertrouwen als het over vrede spreekt, maar op haar woorden over verzet en vernietiging kunnen we voor 100 procent afgaan. Het is Kortenoeven die als ingewijde de woorden voor ons duiden zal. De Hoedna, zei hij bij de presentatie van zijn boek, is een instrument om oorlogsdoelen te bereiken, en niet een instrument om vrede te bewerkstelligen. Het is een bekend mechanisme, waarvan de auteur hier blijk geeft: doelen aan de eigen kant legitimeren door de ander op voorhand als inherent onbetrouwbaar af te schilderen. Kortenoevens kant is die van het expansionistisch Zionisme; die beweging verdraagt geen Hoedna, en al helemaal geen politieke onderhandelingen over de geschillen met de Palestijnen.

Hamas in eigen woorden
Kortenoeven heeft evenmin aandacht voor het uitgebreide sociale opbouwwerk van Hamas; in zijn ogen is de organisatie ook in dat opzicht niet anders dan de vos die de passie preekt. Hij probeert in zijn boek bijna overijverig de onverbeterlijke oorlogszuchtigheid van Hamas te bewijzen; woorden als de volgende, van eerste minister Haniyeh, in de Guardian van 31 maart 2006, gaan aan hem voorbij. Haniyeh reageerde op de verkiezingsoverwinning van Olmert, en diens toen nog actuele maar inmiddels verlaten plan, de bezetting te consolideren, onder het mom van ‘eenzijdige terugtrekking’. ‘Geen plan zal werkbaar blijken’ zei Hanieyh, ‘als er geen garantie gegeven wordt dat, in ruil voor het stopzetten van de vijandelijkheden van beide kanten, Israël zich volledig zal terugtrekken van al het land dat het in 1967 heeft bezet, met inbegrip van Oost-Jeruzalem; dat al onze gevangenen worden vrijgelaten; dat uit alle nederzettingen alle kolonisten zullen vertrekken, en dat het recht van alle Palestijnse vluchtelingen op terugkeer wordt erkend’. Wat ook het oordeel mag zijn over deze eisen, die overigens nauw aansluiten bij het internationale recht, hier staat niet dat heel Palestina ‘bevrijd’ moet worden, noch dat Israël zou moeten verdwijnen. Even verderop schrijft Haniyeh: ‘Wij van Hamas, wij zijn voor vrede en wij willen een eind maken aan bloedvergieten. Wij hebben meer dan een jaar een eenzijdige wapenstilstand in acht genomen, zonder wederkerig antwoord van de Israëlische kant. De boodschap van Hamas en de Palestijnse Autoriteit aan de invloedrijke machten is aldus: spreek ons niet langer aan op Israëls ‘recht van bestaan’, of op beëindiging van ons verzet, totdat u een toezegging van de Israëli’s hebt verworven, zich terug te trekken van ons land, en onze rechten te erkennen’. (…) ‘Vreedzame middelen kunnen werken, als de wereld bereid is zich te binden aan een constructief en eerlijk proces, waarin wij en de Israëli’s behandeld worden als gelijken. Wij zijn de racistische benadering door het Westen van dit conflict, waarin de Palestijnen als minderwaardig worden beschouwd, zat en beu. Hoewel wij de slachtoffers zijn, strekken wij onze hand uit in vrede, maar alleen als die vrede gepaard gaat met rechtvaardigheid. Maar als de Israeli’s doorgaan met onze mensen aan te vallen en te doden, onze huizen te verwoesten, ons sancties op te leggen, ons collectief te straffen, en mannen en vrouwen gevangen te zetten die hun recht op zelfverdediging uitoefenen, hebben wij alle recht van de wereld om met alle beschikbare middelen te reageren’. En hij eindigt met: ‘Dit is een geschikt moment om vrede te sluiten, als de wereld vrede nastreeft’. Ferme taal, taal die duidelijke eisen formuleert jegens Israël, maar geen onverzoenlijke taal, geen taal die vernietiging van de tegenstander predikt, terwijl toch toen de boycot van Hamas, gericht op het onderuit halen van de gekozen Palestijnse regering, al in volle gang was gezet. De recente regeringsverklaring van Haniyeh ademt eenzelfde sfeer. Geen blind geweld, geen overgave, maar een vergelijk op basis van wederzijdse erkenning van bestaansrecht en het recht op een eigen staat. 

Hoe zou Israël, hoe zou Kortenoeven reageren, als het Westen een totale economisch-financiële en politiek-diplomatieke boycot van Israël afgekondigd zou hebben, de bewegingsvrijheid van alle Israëli’s tot het uiterste zou beperken, hun steden zou omsingelen en naar willekeur binnenvallen, gekozen Israëlische parlementariërs en benoemde ministers zou arresteren, alles met het motief dat nu eerst onverwijld al het bezette land ontruimd en het recht op zelfbeschikking van de Palestijnen in een eigen staat erkend diende te worden, en alle met de Palestijnen gesloten overeenkomsten, met name Oslo, nauwgezet nageleefd behoren te worden? Het laat zich raden, Kortenoevens verongelijktheid zou geen grenzen kennen. En dat terwijl Israël openlijker, in woord en metterdaad, de vernietiging van Hamas belijdt, dan omgekeerd.

Anderen over Hamas
Behalve uitingen als deze van Haniyeh, negeert Kortenoeven zo goed als geheel de inhoud van drie belangrijke documenten, die een ander licht werpen op Hamas. In de Palestine Review van zomer 2006 wijdt de Hamaskenner Khaled Hroub, -die in het register van Kortenoever niet voorkomt-, een lang artikel aan deze drie documenten, die veel recenter zijn, dan het Handvest van 1988. Het gaat om het verkiezings-programma van Hamas uit het najaar 2005, en het Hamas-programma voor een regering van nationale eenheid uit maart 2006. Volgens Hroub het belangrijkste van de drie is de regeringsverklaring van premier Haniyeh van 27 maart 2006, in samenhang met diens kabinetsprogramma. Het zijn documenten waaraan in het westen amper aandacht besteed is, in die zin staat Kortenoeven niet alleen. Hroub, na een lange, nauwgezette en evenwichtige analyse, waarin hij Hamas zijn kritiek niet spaart, en voorzien van uitgebreide citaten, geeft het volgende voorzichtige eindoordeel. ‘(…)het kabinetsprogramma dat Haniyeh presenteert, toont erg weinig neiging om nog radicale posities in te nemen. Het is van grote betekenis dat de belangrijkste verwijzing naar vormen van verzet, betrekking heeft op het belang daarvan in het verleden. De nadruk in deze nieuwe fase ligt op staatsvorming’. (…) ‘Toespelingen op religieuze thema’s spelen geen grote rol’. En, zonder Kortenoeven te kennen, schrijft Hroub: ‘Het lijdt geen twijfel, dat velen –hij heeft het oog op de seculiere krachten binnen de Palestijnse bevolking en de Arabische wereld- zeer sceptisch blijven tegenover Hamas’ nieuwe gezicht (zoals dat uit de documenten naar voren komt). Zij vermoeden een opzet om de macht te winnen, door de werkelijke agenda te verhullen’. (…) Hroub gaat verder: ‘Het afnemend belang van verwijzingen naar de Islam moet deels beschouwd worden in het licht van electorale en post-electorale motieven’. (…) Maar het is evenzeer waar dat de ‘nieuwe’ taal die gesproken wordt steeds minder een religieuze klank heeft, en verwijst naar echte en zich opstapelende veranderingen binnen Hamas, om te zwijgen van toenemend pragmatisme en flexibiliteit op politiek gebied’. Elders zegt Hroub, dat Israël en de Verenigde staten er op uit zijn Hamas terug te dringen in de rol van radicale beweging, en hij vraagt zich af, waar zij nu meer bij gebaat zijn: bij een Hamas dat met een bepaalde retoriek de macht uitoefent, maar zich praktisch aan een wapenstilstand houdt, of een retorisch en militant Hamas, dat eenmaal uit de macht gestoten, mogelijk slechts een stap verwijderd is van hervatting van de moord-aanslagen. Gezien het grote politieke en diplomatieke profijt dat Israël gehad heeft bij de Palestijnse moordaanslagen, zou het niet hoeven verbazen, als de Israëlische leiding de cynische afweging maakt, dat er meer te winnen valt bij een militante Hamas dan bij een politieke, en dat de baten daarvan opwegen tegen de prijs, de dood van Israëlische burgers. Zo zijn er –moeilijk te bewijzen- berichten opgedoken, als zou juist de Israëlische regering kort geleden een door bemiddeling tot stand gebrachte deal met Hamas tot vrijlating van korporaal Gilad Shalit, op het laatste moment hebebn afgezegd.

Cidi en het Israëlisch Palestijns conflict
Hoe wijs is het dat het Cidi zijn naam verbonden heeft aan dit boek, ‘Hamas portret en achtergronden’ en de monotone boodschap die het behelst? Het werd bij het Cidi ten doop gehouden, en verschijnt in een door het Cidi mede uitgegeven boekenreeks. Verbazen doet het niet: het Cidi, is onder de naam Informatie- en Documentatiecentrum, niet zo neutraal als die woorden suggereren; het is in de eerste plaats een lobby-organisatie met het uitgesproken doel, om doen en laten van de Israëlische regering tegenover het Nederlandse publiek te rechtvaardigen en het Nederlandse beleid zo veel mogelijk in ‘pro-Israëlische richting’ –of wat daarvoor door gaat- te beïnvloeden. Anderzijds: Cidi-directeur Naftaniel belijdt openlijk de wenselijkheid van ‘een twee-statenoplossing’, al laat hij zich over de vorm en omvang van de Palestijnse staat aanzienlijk minder duidelijk uit. Kortenoeven, de Cidi researcher –alweer zo’n ogenschijnlijk neutrale term- is op zo’n gedachte niet te betrappen. Dat betekent dat er bij het Cidi verschillend over de Palestijnse staat gedacht wordt, en dan hoort het woord van de directeur te gaan boven dat van een medewerker. In dat geval is het een domheid dat het Cidi aan deze publicatie heeft meegewerkt, want dat ondermijnt de geloofwaardigheid van de boodschap van de directie. Nu moet gezegd dat die toch al niet heel groot is: wie de twee-staten oplossing bepleit, maar steevast nalaat wat dan ook te kritiseren dat die oplossing van Israëlische kant belemmert, zoals het uitbreiden van bestaande en het bouwen van nieuwe nederzettingen, het oprichten van het afscheidingshek op Palestijnse grond, het isoleren van een gekozen Palestijnse regering en het blokkeren van elk politiek proces, die overtuigt niet. Alles afwegende dringt de conclusie zich op, dat het Cidi minder ver af staat van de inhoud van dit boek, dan het lijkt, als de directeur spreekt over een ‘tweestaten-oplossing’. Het zou wenselijk zijn, dat een organisatie die zo’n belangrijke rol wil spelen in de voorlichting van het Nederlandse publiek met betrekking tot het Israëlisch Palestijns conflict, hier hom of kuit geeft, en ons niet laat gissen naar haar ware voorkeuren en intenties. Als die duidelijkheid er komt, heeft het boek van Kortenoeven toch in één opzicht nog een informerende werking gehad.

Conclusie
Over Hamas is intussen goede Engelstalige literatuur beschikbaar, die door het eerste Nederlandstalige boek allerminst overbodig geworden is, integendeel. De vergelijking gaat scheef maar is te aardig om te laten liggen: de verklarende kracht die in ‘Hamas portret en achtergronden’ aan het Hamas-handvest toegeschreven wordt om politieke ontwikkelingen in het Midden Oosten te duiden, heeft veel weg van een boek over het Communistisch Manifest dat anno 2007 pretendeert de Russische politiek te ontmaskeren, alsof die gericht is op vernietiging van het Westen en overheersing van de wereld.

Jaap Hamburger, Amsterdam